کاربردهای اسکنر داخل دهانی در دندانپزشکی

اسکنر داخل دهانی (Intraoral Scanner) یکی از پیشرفته‌ترین ابزارهای دیجیتال است که کاربردی گسترده در تشخیص و درمان دندانپزشکی دارد. در حال حاضر، استفاده از اسکنر داخل دهانی دندانپزشکی در کلینیک‌ها و لابراتوارهای دندانسازی بسیار گسترده شده است. دندانپزشکان با کمک این ابزارهای کم‌حجم و سبک می‌توانند تصویری سه‌بعدی با وضوح بسیار بالا از دندان مراجعان خود تهیه نمایند. درمان‌های ایمپلنت، ارتودنسی، ارتوسرجری، پروتزهای ثابت و متحرک، بایت‌پلیت‌ها و نایت‌گاردها و طراحی لبخند با اسکنرهای داخل دهانی بسیار دقیق‌تر و سریع‌تر از پیش انجام می‌گیرند.  در این مقاله به صورت تخصصی مهم‌ترین کاربردهای اسکنر داخل دهانی در دندانپزشکی را بررسی کرده‌ایم.

کاربرد اسکنر داخل دهانی در درمان ایمپلنت

اسکنرهای داخل دهانی در پروسه درمان ایمپلنت در سه مرحله می‌توانند کاربرد داشته باشند.

در مرحله اول، جهت تشخیص و طرح درمان مورد استفاده قرار می‌گیرند. اسکن انجام‌گرفته در نرم‌افزارهای تخصصی ایمپلنت (Implant Studio) تحلیل می‌شوند. از این رو می‌توانند در پروسه ساخت سرجیکال گاید و پروتز موقت و دائم بسیار کارآمد باشند.

در مرحله دوم، از اسکنرهای داخل دهانی می‌توان پس از قرار دادن ایمپلنت به کمک گاید سرجری استفاده کرد. به کمک این ابزار دیجیتال می‌توان به سرعت موقعیت قرارگیری ایمپلنت را با موقعیتی که از قبل مشخص شده بود تطبیق داد.

در مرحله سوم، می‌توان از اسکنر سه‌بعدی برای ساخت پروتز استفاده کرد. استفاده از اسکنرهای داخل دهانی در ساخت پروتز بسیار ساده‌تر و سریع‌تر از شیوه‌های سنتی قالبگیری از دندان است. استفاده از این ابزار پیشرفته دیجیتال تمام پیچیدگی‌ها و هزینه‌های روش‌های قدیمی را از میان برداشته است و دیگر نیازی به صرف زمان زیاد و دوباره‌کاری وجود نخواهد داشت.

کاربرد اسکنر داخل دهانی در درمان‌های ارتودنسی و ارتوسرجری

در درمان‌های ارتودنسی نیاز به اسکن دقیق و کامل از فکین داریم. اسکنر داخل دهانی سبب می‌شود دندانپزشک جهت بررسی طرح درمان بتواند علاوه بر مشاهده شکل سه‌بعدی دندان‌ها و فکین، ارتباط دو فک را به خوبی بررسی کند و اندازه‌ها را به طور دقیق به دست آورد. روش دیجیتال و استفاده از اسکنرهای داخل دهانی در درمان ارتودنسی سبب کاهش زمان کار، منسوخ شدن کست‌های گچی در ارتودنسی و کاهش هزینه‌های لابراتوار شده است.

در این روش، علاوه بر ثبت بسیار دقیق جزئیات، برای نگهداری از اطلاعات بیمار به فضای بسیار کمی نیاز است. از سوی دیگر، بیمار با مشکلات قالبگیری سنتی مواجه نخواهد بود و اطلاعات بیمار بر اساس اندازه‌های دقیق برای درمان جمع‌آوری می‌شود. در مقایسه با روش سنتی ارتودنسی، اندازه‌های به دست آمده در آنالیزهای فکی کاملاً قابل اعتماد است. با توجه به برتری‌های متعدد سیستم دیجیتال و استفاده از اسکنر داخل دهانی به جای مواد قالبگیری و گچ، قطعاً روش دیجیتال بر روش سنتی برتری دارد. در درمان ارتودنسی، می‌توان از اسکنر داخل دهانی نه تنها در بررسی اولیه، که برای طراحی درمان، آنالیز فکین و حتی ساخت الاینرها در نرم‌افزار نیز استفاده کرد.

یکی از کاربردهای مهم اسکنر داخل دهانی نشان دادن پیشرفت درمان (Patient Monitoring) به بیماران است. اندازه‌گیری‌های دقیقی که در فرایند تصویربرداری دیجیتال (Digital Monitoring) با اسکنر دندانپزشکی انجام می‌گیرد، مزایای زیادی را برای مراجعانی که نیازمند درمان ارتودنسی هستند حاصل می‌کند. این فرایند، زمان انجام گرفتن کارها را کاهش داده ، تولید کست‌های گچی را حذف کرده و در نتیجه هزینه‌های بیمار را برای مراجعه به لابراتوار کاهش داده است. همچنین اطلاعات بیمار به آسانی در مراحل مختلف در اختیار دندانپزشک و دندانساز قرار دارد.

کاربرد اسکنر داخل دهانی برای درمان پروتزهای ثابت دندانی

اسکنرهای داخل دهانی برای انجام طیف وسیعی از درمان‌های پروتزی به کار می‌روند.

اسکنرهای داخل دهانی برای انجام طیف وسیعی از درمان‌های پروتزی به کار می‌روند. با انجام اسکن طبق پروتکل نرم‌افزاری، می‌توان موقعیت دقیق دندان‌ها و خط تراش آنها را مشخص کرد و فرایند خشک کردن، ساپورت بافت نرم و همچنین کنار زدن سالکوس لثه را به آسانی انجام داد.

برای داشتن یک اسکن کاربردی، به خصوص در نواحی مارجین وخط تراش، باید به طور دقیق کلیه سطوح مزیالی و دیستالی دندان‌های تراش‌خورده را اسکن نمود و سطوح دندان‌های مجاور، ناحیه پونتیک واکلوژن را به خوبی ثبت کرد. گفتنی است با کمک توانمندی‌های جدید اسکنرهای سه‌بعدی دندانپزشکی می‌توان حرکت‌های فکی را ثبت نمود تا بتوان دقیقاً شیب کاسب‌ها و آناتومی آنها را ساخت.

کاربرد اسکنر داخل دهانی در درمان‌های پروتز متحرک

در درمان‌های پروتز متحرک نظیر Partial به اسکن کامل فکین نیاز است تا در نرم‌افزارهای مربوطه استفاده شوند. اما در پروتز کامل، پروتکل درمان شاید متفاوت باشد. اسکنرهای سه‌بعدی دندانپزشکی اگرچه دارای دقتی بسیار بالا هستند، اما در نقاط وستیبول، به علت وجود بافت متحرک، ممکن است دقت کافی را نداشته باشند. البته به کمک پرینترهای سه‌بعدی و یا به کمک میلینگ ماشین‌ها می‌توان دنچر را ساخت. دقت دنچر ساخته شده به عواملی همچون تکنیک فابریکیشن دستگاه‌ها، مدل CAD/CAM به کار رفته در ساخت آنها و زمان طولانی سرویس دستگاه‌ها بستگی دارد. بزرگ‌ترین اشکال دنچرهای دیجیتال در فیت بودن بردرهای آنها و همچنین در نواحی Posterior Palatal Seal است. تکنولوژی دیجیتال سبب سادگی طراحی و ساخت دنچر کامل می‌شود و باعث آداپته شدن بهتر دنچر به کمک متریال‌هایی با کیفیت بالا می‌شود. البته هنوز در ساخت یک قالب بی‌نقص و گرفتن رابطه فکین، سیستم دیجیتال دارای نواقصی است.

مطالعه بیشتر: استفاده از اسکنر داخل دهانی برای قالبگیری از دندان

اسکنرهای داخل دهانی در درمان‌های بایت‌پلیت و نایت‌گارد

برای درمان بایت‌پلیت و نایت‌گارد نیازمند اسکن کامل فکین با اسکنر داخل دهانی هستیم. باید توجه داشت که هنگام اسکن  ارتباط فکین باید اکلوژن مورد نیاز را اسکن کرد، یعنی علاوه بر گرفتن اسکن فکین در حالت اکلوژن، در حالت‌های لترالی و پروتروزیو فکین نیز باید اسکن گرفته شود تا در مرحله آرتیکولاسیون حرکت‌های فکین را نیز در نرم‌افزار داشته باشیم. سرعت بالا، کاهش دفعات مراجعه بیمار و راحتی پروسه‌های اسکن سبب تقاضای بیشتر بیماران برای انجام روش دیجیتال نسبت به روش سنتی شده است.

کاربرد اسکنر داخل دهانی در درمان طرح لبخند

برای درمان طرح لبخند، به اسکن داخل دهانی فکین و اکلوژن بیمار نیاز داریم. البته یک گزینه اضافی برای اسکن کردن از صورت نیز در برخی اورال اسکنرها اضافه شده است که با کمک آن می‌توان نواحی دندان‌های قدامی در حالت اکلوژن، لب و بینی بیمار را نیز اسکن کرد.

تشخیص دقیق رنگ فقط مخصوص دندان‌ها نیست، بلکه اسکنر داخل دهانی رنگ لثه‌ها را نیز واقعی نشان می‌دهد. همچنین می‌توان التهاب لثه‌ها را با هم مقایسه کرد. شاخص Modified Gingival Index (MGI) به دست آمده به کمک اسکنر داخل دهانی بسیار شبیه نمره کلینیکال و دید مستقیم دندانپزشک است. همچنین در تعیین میزان تحلیل لثه و یا میزان افزایش لثه بعد از جراحی پیوند (Tissue Graft Surgery) از اسکنر داخل دهانی که روشی غیرتهاجمی برای تشخیص است می‌توان استفاده کرد.

همواره در دندانپزشکی سنتی، در درمان‌های زیبایی به خصوص لمینت‌های دندانی نشان دادن وضعیت نهایی درمان به صورت واقعی (Actual) مشکل بود، اما در روش دیجیتال نشان دادن شکل، سایز و حتی رنگ دندان به صورت مجازی (Virtual) امکان‌پذیر شده است. اگرچه هنوز حتی در این روش هم ما قادر به نشان دادن تغییرات بافت نرم لب نیستیم و برای رسیدن به حداکثر رضایتمندی بیماران لازم است کار نهایی به صورت واقعی (Actual) داخل دهان بیمار انجام بگیرد.

سوالات متداول کاربردهای اسکنر داخل دهانی در دندانپزشکی

مهم‌ترین کاربرد اسکنر داخل دهانی چیست؟

اسکنرهای داخل دهانی کاربرد گسترده‌ای در دندانپزشکی دیجیتال دارند. درمان‌های ایمپلنت، ارتوسرجری، ارتودنسی، پروتزهای ثابت، بایت‌پلیت‌ها و نایت‌گاردها و طراحی لبخند با اسکنرهای دندانپزشکی بسیار سریع‌تر و دقیق‌تر از پیش انجام می‌گیرند.

آیا اسکنرهای داخل دهانی جایگزین قالبگیری از دندان هستند؟

بله. استفاده از اسکنرهای داخل دهانی بسیار ساده‌تر، سریع‌تر و دقیق‌تر از شیوه‌های سنتی قالبگیری از دندان است.

آیا می‌توان از اسکنر داخل دهانی برای ساخت پروتز متحرک استفاده کرد؟

کاربرد اسکنر داخل دهانی در درمان‌های پروتز متحرک محدود است. اسکنرهای سه‌بعدی دندانپزشکی اگرچه دارای دقتی بسیار بالا هستند، اما در نقاط وستیبول، به علت وجود بافت متحرک، ممکن است دقت کافی را نداشته باشند. گفتنی است که اسکنرهای داخل دهانی دقیق‌ترین ابزارهای دیجیتال برای ساخت پروتزهای ثابت هستند.