پیشرفت تکنولوژی‌های جدید و به کار گیری آنها در دندانپزشکی موجب شده است که این حوزه با دگرگونی‌های زیادی روبه‌رو شود. تشخیص مشکلات دندان و درمان آنها در حال حاضر آسان‌تر، سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر از هر زمان دیگری شده است. اسکنرهای سه‌بعدی داخل دهانی پیشرفته‌ترین تکنولوژی حال حاضر در حوزه دندانسازی هستند. مراقبت از دندان‌ها نیز با فناوری‌های جدید دگرگون شده است که مسواک‌های هوشمند شناخته‌شده‌ترین آنها هستند. در این مقاله، به معرفی تکنولوژی‌های جدید دندانپزشکی در سال 2023 پرداخته‌ایم. تمامی این تکنولوژی‌ها در عمل امتحان شده‌اند و استفاده از آنها در سراسر دنیا با سرعت بسیار زیادی رو به افزایش است.
اسکنر سه‌بعدی دندانپزشکی (Intraoral Scanner)
اسکنرهای داخل دهانی ابزاری برای تصویربرداری دیجیتال از دندان هستند. دندانپزشکان با کمک این ابزار پیشرفته می‌توانند تصویری سه‌بعدی با وضوح بسیار بالا از دندان مراجعان خود تهیه کنند. اسکنرهای دندانپزشکی بسیار کم‌حجم و سبک هستند و کاربردی گسترده در حوزه دندانسازی دیجیتال دارند. در حال حاضر، استفاده از این ابزار پیشرفته در مطب‌های شخصی، کلینیک‌ها و لابراتوارهای دندانسازی بسیار گسترده شده است. همچنین با این وسیله می‌توان تشخیص پوسیدگی دندان‌ها را بدون نیاز به دستگاه‌های عکس‌برداری اشعه ایکس انجام داد.
پرینتر سه‌بعدی دندانپزشکی (Dental 3D Printing)
چاپگرهای سه‌بعدی مکمل اسکنرهای سه‌بعدی در حوزه دندانپزشکی هستند. در حال حاضر، رایج‌ترین کاربرد این تکنولوژی در دندانپزشکی، ساخت نایت‌گارد (Night Guards) و ارتودنسی شفاف (Aligners) است. محبوبیت به کار گیری پرینترهای سه‌بعدی در این زمینه، امکان شخصی‌سازی و ابعاد دقیق تولید نهایی است. ساخت نمونه اولیه دندان‌ها با پرینترهای سه‌بعدی نیز در لابراتوارهای پیشرفته سراسر دنیا رو به افزایش است.
دوربین‌های داخل دهانی (Intraoral Cameras)
دوربین داخل دهانی ابزاری است که برای دریافت تصاویری با کیفیت بالا از دندان و لثه‌های بیمار به کار می‌رود. این دوربین‌ها معمولاً به یک صفحه‌نمایش بزرگ متصل می‌شوند و تصویری مستقیم و دقیق از داخل دهان به دندانپزشک ارائه می‌دهند. این ابزار پیشرفته هم برای تشخیص و هم در حین درمان به کار می‌رود. مهم‌ترین ویژگی این دوربین‌ها که کاربرد آنها را بسیار گسترده کرده است، ارائۀ تصویری از نمای نزدیک بدون ایجاد ناراحتی برای بیماران است.
مسواک هوشمند (Smart Toothbrush)
عملکرد مسواک‌های هوشمند فراتر از مسواک‌های برقی است. این مسواک‌ها دارای حسگرهایی هستند که توانایی تحلیل عادت‌های مسواک زدن افراد را دارند. همچنین از طریق بلوتوث به تلفن همراه کاربر متصل می‌شوند و این اطلاعات را برای تحلیل دقیق‌تر اپلیکیشن‌های تخصصی دندانپزشکی ارسال می‌کنند. بنابراین دندانپزشکان نیز می‌توانند به نتایج این اطلاعات دسترسی داشته باشند و بر روند درمان نظارت کنند. اطلاعاتی نظیر زمان مسواک زدن، فشار مسواک، جا انداختن قسمتی از دندان‌ها و زاویه مسواک از این جمله‌اند. همچنین در مدل‌های جدیدتر مسواک‌های هوشمند، امکان تشخیص جرم‌ها و احتمال پوسیدگی نیز گنجانده شده است.
تکنولوژی واقعیت افزوده (Augmented Reality)
واقعیت افزوده یا اِی‌آر (AR) نمایی از دنیای واقعی ارائه می‌دهد که عناصری تازه به آن اضافه شده است. امروزه از واقعیت افزوده در دندانپزشکی بیشتر برای اهداف تشخیصی استفاده می‌شود اما انتظار می‌رود که این فناوری کاربرد وسیع‌تری در این حوزه پیدا کند. از طریق واقعیت افزوده، تصاویری که رایانه ایجاد کرده است بر روی نمایی از دنیای واقعی قرار می‌گیرد. در واقع در این فرایند، چیزی کم نمی‌شود بلکه فقط اضافه می‌شود. همچنین واقعیت افزوده تا حدودی شبیه به واقعیت مجازی است که در آن، دنیای واقعی کاملاً شبیه‌سازی می‌شود. تفاوت واقعیت مجازی با واقعیت افزوده این است که در واقعیت مجازی تمامی عناصری که کاربر آنها را می‌بیند به وسیلۀ کامپیوتر ساخته شده‌اند اما در واقعیت افزوده بخشی از اطلاعات از واقعیت و بخشی از طریق کامپیوتر ایجاد می‌شوند.
تکنولوژی واقعیت مجازی (Virtual Reality)
واقعیت مجازی بسیار شبیه به واقعیت افزوده است، با این تفاوت که همه چیز در آن غیرواقعی و ساخته و پرداختۀ کامپیوتر است. این تکنولوژی در حال حاضر بیشتر در آموزش دندانپزشکی استفاده می‌شود اما در آینده این فناوری پیشرفته به صورت مستقیم در درمان نیز به کار خواهد رفت. علاوه بر دندانپزشکان، واقعیت مجازی به مراجعان نیز کمک می‌کند تا سرگرم شوند و از این طریق آرامش خود را حین معاینه و درمان حفظ نمایند. گفتنی است که این تکنولوژی برای آموزش و کمک به دستیاران دندانپزشکان نیز کاربردی بسیار مؤثر دارد و تا کنون آزمایش‌های متعددی در این زمینه انجام گرفته است.
هوش مصنوعی (Artificial Intelligence)
به کار گرفتن هوش مصنوعی در دندانپزشکی یکی از پیشروترین تکنولوژی‌های این حوزه است که در سال 2023 رشد چشمگیری داشته است. هوش مصنوعی تحولی عمیق در تمام حوزه‌ها ایجاد کرده است و دندانپزشکی نیز از آن مستثنی نیست. دندانپزشکان با استفاده از هوش مصنوعی توانایی تشخیص سریع میزان آسیب دندان و نحوه درمان آن را خواهند داشت. همچنین هوش مصنوعی در تشخیص درصد زنده ماندن دندان در عمل‌های جراحی بسیار مفید واقع شده است.
لیزر (Laser)
درمان‌های معمول دندان مانند ترمیم لثه و پر کردن حفره‌ها نیازمند انجام فرآیندهایی دردناک است. استفاده از لیزر در دندانپزشکی می‌تواند به پر کردن دندان با دردی بسیار کمتر کمک کند. علاوه بر این، لیزر می‌تواند به طور مؤثری باکتری‌های درون حفره‌های دندان را از بین ببرد و خطرات ناشی از پوسیدگی دندان را کاهش دهد. امروزه در دندانپزشکی، اولویت بر حفظ دندان بیمار، کاهش هزینه‌ها و صرفه‌جویی در زمان است. دندانپزشکی اولین حوزه‌ای نیست که در علوم پزشکی این فناوری را به کار گرفته است، اما پیش‌بینی می‌شود در سال 2023 کاربرد تکنولوژی لیزر در دندانپزشکی رشد بسیار سریعی داشته باشد.
دندانپزشکی از راه دور (Teledentistry)
دندانپزشکی از راه دور یا تله‌دنتیستری اصطلاح جدیدی است که در سال 2023 بیشتر از پیش دربارۀ آن خواهیم شنید. با استفاده از این تکنولوژی، بیماران قادر خواهند بود از طریق تماس تصویری با متخصصان دندانپزشک ارتباط برقرار کنند و معاینه اولیه یا معاینه پس از جراحی شوند. به این ترتیب، می‌توان انتظار داشت که اتاق‌های انتظار مطب‌ها و کلینیک‌های دندانپزشکی کمی خلوت‌تر شوند و از مراجعات غیرضروری کاسته شود. این تکنولوژی به افرادی که مطمئن نیستند نیاز به مراجعه به دندانپزشک دارند یا افرادی که در مناطق دور از کلینیک حضور دارند کمک بسیار فراوانی خواهد کرد. دندانپزشکی از راه دور به دندانپزشکان نیز کمک می‌کند تا ساعات کاری خود را در خانه یا دفتر شخصی دنبال نمایند.
سوالات متداول معرفی تکنولوژی‌های جدید دندانپزشکی در سال 2023
تازه‌ترین تکنولوژی‌های دندانپزشکی چه هستند؟
اسکنرهای سه‌بعدی دندانپزشکی، دوربین‌های داخل دهانی، تکنولوژی واقعیت افزوده، لیزر و هوش مصنوعی جدیدترین فناوری‌هایی هستند که در دندانپزشکی به کار گرفته شده‌اند.
تکنولوژی‌های جدید چه تأثیری در آینده دندانپزشکی دارند؟
دقت و سرعت مهم‌ترین ویژگی‌هایی هستند که به کار گیری تکنولوژی‌های جدید را در تشخیص و درمان دندانپزشکی محبوب کرده است. به طور مثال، اسکنرهای سه‌بعدی امکان قالب‌گیری از دندان‌ها را به صورت بسیار دقیق برای دندانپزشکان و دندانسازان فراهم آورده‌اند.
