دردهای عضلانی یکی از شایعترین آسیبهای حرفه دندانپزشکی است. نشستن طولانیمدت و خم کردن کمر و گردن مهمترین دلیل به وجود آمدن این اختلالها است. بهترین راه پیشگیری از به وجود آمدن این آسیبها استفاده از تجهیزات جدیدی نظیر لوپ دندانپزشکی است. انجام حرکات ورزشی منظم در حین کار یکی دیگر از راهکارهای مؤثر در جلوگیری از ایجاد این مشکلات است. در این مقاله، به بهترین راههای پیشگیری از دردهای عضلانی حرفه دندانپزشکی پرداختهایم. همچنین روشهای درمانی مؤثر برای این آسیبها را بررسی کردهایم.
دردهای عضلانی دندانپزشکان چگونه ایجاد میشوند؟
دندانپزشکان در هنگام کار بیشتر اوقات در وضعیتهای ایستا قرار دارند. در واقع حتی هنگام نشستن در وضعیت مناسب هم نیمی از عضلات آنها به صورت ایستا در حالت منقبض قرار دارند.
سر دندانپزشکان معمولاً به سمت جلو و رو به پایین نگه داشته میشود. قرار گرفتن طولانیمدت در این وضعیت، به مفاصل کمر، شانه و گردن فشار بسیار زیادی وارد میکند. حرفه دندانپزشکی با نشستنهای طولانیمدت و خم کردم دائمی گردن و کمر همراه است. این موضوع دلیل اصلی ایجاد آسیبهای اسکلتی و دردهای عضلانی دندانپزشکان است. مهمترین عوامل ایجاد دردهای عضلانی دندانپزشکان عبارت است از:
+ استفاده از تجهیزات قدیمی دندانپزشکی
+ نشستن طولانیمدت و استراحت نکردن در میان کار
+ رعایت نکردن اصول ارگونومی و پوزیشنهای مناسب
+ بیتوجهی به دردهای جزئی و گرفتگیهای عضلانی
+ مدیریت نکردن استرسهای مطب یا کلینیک
+ تنظیم نکردن صندلی مراجعان
+ بیاحتیاطی در جابهجایی ابزارهای سنگین
علائم آسیبهای عضلانی دندانپزشکی
مهمترین نشانهها و علائم آسیبهای عضلانی و اسکلتی برای دندانپزشکان عبارت است از:
+ احساس درد و گرفتگی در ناحیه پشت و گردن و کمر و شانهها
+ سفت شدن عضلات گردن
+ خستگی مفرط در طول روز کاری
+ محدود شدن حرکتهای دست و کاهش انعطاف بدنی
توصیه میشود با بروز نشانههای بالا برای تغییر شیوه کار خود اقدام نمایید. همچنین انجام نرمشهای استاندارد توصیهشده به دندانپزشکان مانع پیشرفت این آسیبها میشود.
آسیبهای شایع حرفه دندانپزشکی
پیشگیری از آسیبهای عضلانی و اسکلتی برای ادامه کار دندانپزشکان بسیار مهم است. استراحتی کوتاه بین دو مراجع، استفاده از لوپ دندانپزشکی برای معاینه و درمان، داشتن دستیار حرفهای و تمرینات ورزشی منظم مهمترین راهکارها برای کاهش این آسیبهای حرفهای محسوب میشوند.
شایعترین آسیبهای حرفه دندانپزشکی عبارت است از:
+ گِرد شدن شانهها (Round Shoulder)
+ صاف شدن گودی کمر (Flat Back)
+ جلو رفتن سر به سمت جلو (Forward Head)
مطالعه بیشتر: کاربرد اصول کایزن در دندانپزشکی
بهترین روشهای پیشگیری از دردهای عضلانی حرفه دندانپزشکی
تحقیقات گستردهای در سالهای اخیر روی آسیبهای حرفهای دندانپزشکی و به طور ویژه روی دردهای عضلانی دندانپزشکان صورت گرفته است.
مهمترین دستاوردهای این پژوهشها عبارتند از:
+ استفاده از ابزارهای کاربردی جدیدی نظیر لوپ دندانپزشکی که به صورت تخصصی برای جلوگیری از خم شدن گردن دندانپزشکان طراحی شدهاند.
+ آگاهی از آسیبهای این حرفه و مطالعه و برنامهریزی برای پیشگیری از آنها.
+ جایگزین کردن صندلیهای استاندارد دارای طراحی ارگونومی با مدلهای قدیمی.
+ تغییر و حفظ پوزیشن مناسب برای کاهش فشار از روی عضلات.
+ انجام تمرینهای ورزشی برای تقویت قوای بدنی و انعطافپذیری.
+ مدیریت استرسهای محیط کار با استفاده از مدیتیشن و یوگا.
توصیه فیزیوتراپیستها به دندانپزشکان
مهمترین توصیه فیزیوتراپیستهایی که با دندانپزشکان کار کردهاند عبارت است از:
+ تغییر مداوم از حالت نشسته به ایستاده
+ درمان فوری گرفتگیهای جزئی عضلات
+ استراحت کافی در طول روز کاری
+ انجام حرکات کششی در حین کار
+ انجام منظم تمرینهای ورزشی
راههای درمانی مؤثر برای دردهای عضلانی دندانپزشکان
انواع لیزرها، استیمولاتور، التراسوند و لامپهای مادون قرمز و ماورای بنفش مهمترین درمانهایی هستند که فیزیوتراپها برای دردهای عضلانی شایع در حرفه دندانپزشکی از آنها استفاده میکنند. داشتن استراحت منظم و کشش عضلات خلاف جهت وضعیت نادرست به پیشگیری از آسیبهای عضلانی دندانپزشکان کمک فراوانی میکند. کشش عضلات باید شامل خم شدن به طرفین، چرخش و عقب بردن کمر شود.
انجام تمرینات تقویتی ورزشی موجب میشود که تمایل بدن به قرار گرفتن در وضعیت صحیح باشد. دندانپزشکان برای جلوگیری از آسیبهای احتمالی هنگام کار، میتوانند تمریناتی تخصصی را برای تقویت عضلات شانه، گردن و کمر تحت نظر متخصصان انجام دهند. این تمرینات در صورتی که با تجهیزات تخصصی انجام گیرد، مکانوتراپی نامیده میشود. چرخ شانه یا شولدر ویل که بسیار شبیه به سکان کشتی است یکی از مهمترین دستگاههای هماهنگکننده مفاصل کتف و شانه است که در کلینیکهای معتبر به کار گرفته میشود.
مهمترین عارضه عضلانی اسکلتی در دندانپزشکان
تریگر پوینتز (Trigger Points) یا همان نقاط ماشهای یکی از دلایل اصلی ایجاد دردهای شدید عضلانی در دندانپزشکان هستند. این عارضه جزو شایعترین آسیبهای عضلانی و اسکلتی در حوزه دندانپزشکی محسوب میشود. این مناطق در واقع نقاطی بسیار حساس هستند که بر اثر فشار، انقباض و کشش شدید و ناگهانی به شدت ملتهب و دردناک میشوند.
ماهیچه بالابرنده کتف و تراپزیوس فوقانی بیشتر از دیگر نواحی بدن به این عارضه دچار میشوند. دندانپزشکان به دلیل حالت نامناسب نشستن هنگام کار و تحرک کم بیشتر از دیگر مشاغل در معرض این آسیب هستند. برای درمان دردهای شدید در تریگر پوینتها توصیه میشود به فیزیوتراپیست مراجعه فرمایید.
